przecinek ma znaczenie - prezentacja - pulpit
|
W zdaniu
pojedynczym stosujemy |
|
·
Przecinek oddziela takie same części
zdania (przydawki, podmioty, okoliczniki) tworzące szereg: ·
Polacy, Niemcy, Węgrzy i Czesi
spotkali się… (podmiot szeregowy) ·
Ona jest kobietą fantastyczną, piękną,
intrygującą. (przydawki przymiotne) ·
Wrócił do szkoły zdrowy, wypoczęty,
pełen sił i ochoty do nauki. ·
Rzecz dzieje się na Litwie, w powiecie
nowogródzkim, w okolicach Soplicowa i Dobrzynia w latach 1811-1812. ·
Efektem jest „Pan Tadeusz”, pełen
nostalgii poemat narodowy o raju utraconym. Uwaga! Nie oddzielamy przecinkiem przydawek nierównorzędnych:
Zapamiętaj prostą zasadę: czasowniki w zdaniu muszą być
oddzielone albo spójnikiem, albo przecinkiem, np. |
|
·
Przecinek występuje między elementami
powtórzonymi: ·
Długo, długo o tym myślał. ·
W Dobrzynie, bracie, wielkie, wielkie
zamieszanie. |
|
·
Poprzedza spójniki o funkcji
przeciwstawnej i wynikowej: ale, lecz, a, więc, toteż, zatem, jednak: ·
Mówił szybko, ale wyraźnie. ·
Dobro zawsze zwycięża, a nie zło. ·
Marek pilnie się uczył, toteż egzamin
zdał doskonale. ·
Starał się, jednak nie udało mu się
zakwalifikować do finału. |
|
·
Poprzedza konstrukcje dopełniające,
precyzujące: ·
Pociąg do stolicy, czyli Warszawy. |
|
·
Przecinkiem oddziela się wyrażenia
porównawcze, jeśli mają charakter dopowiedzenia: ·
Dziś, podobnie jak wczoraj, nie położę
się spać. |
|
·
Zwykle umieszcza się przecinek w
porównaniach paralelnych: ·
zarówno…, jak (i); ·
Podobnie ubierali się zarówno
mieszczanie, jak i szlachta. ·
tak…, jak. ·
Był tak szybki, jak wiatr. Uwaga! Jeśli porównanie składa się tylko z wyrazu porównującego (jak, jakby,
jako) i słowa-skojarzenia, przecinka nie ma: Ma zęby jak koń. |
|
·
Gdy zastosujemy wtrącenie, dodatkowe
uzupełnienie treści składające się z kilku słów, imiesłowów, wyrażeń
przyimkowych, musimy oddzielić je przecinkiem: ·
Lubił czytać książki, głównie
przygodowe, od początku nauki w szkole. ·
Zagospodarowali się tu, jak widać, na
dobre. ·
Matematyka jest, moim zdaniem, jednym
z najciekawszych przedmiotów. ·
Mickiewicz urodził się na Litwie, w
Nowogródku, i Litwę zawsze uważał za swoją ojczyznę. ·
Mickiewicz pisze swoje dzieło w latach
1832-1834, już na emigracji, w Paryżu. |
|
·
Oddziela się przecinkiem wyrazy w
wołaczu, zwykle poza związkami składniowymi: ·
Pani Ewo, proszę wejść! ·
Panie Tadeuszu, nich pan podejdzie! ·
Tomek, przestań hałasować! |
|
·
Po wykrzyknieniach typu: och, ach, ech, oj, stojących na
początku zdania, umieszcza się przecinek, np.: ·
Ach, gdyby to można było przewidzieć. |
|
·
Wyrazy stojące poza zdaniem: ściśle, słowem, innymi słowy, rzeczywiście ujmuje się
przecinkiem, np.: ·
Słowem, jest to coś, co mogłoby się
stać tematem najbardziej wstrząsającego dramatu. ·
Innymi słowy, oblała egzamin. ·
Rzeczywiście, nawet to ładne. |
|
W zdaniu
pojedynczym nie stosujemy |
|
Nie ma przecinka przed spójnikami o
charakterze łącznym, rozłącznym i wyłączającym: ·
i, oraz, albo, lub, tudzież, a, bądź, czy, ani, jakby, niż, ni. ·
Wrócił do pracy zdrowy i wypoczęty. ·
Chciałbym się uczyć biologii lub
chemii. ·
Nie poruszał ręką ani nogą. ·
Między ustami a brzegiem pucharu. Uwaga! Gdy te spójniki są powtórzone, oddziela się je przecinkami: |
|
·
Jeśli porównanie składa się tylko z
wyrazu porównującego (jak, jakby, jako) i słowa – skojarzenia, przecinka nie ma: ·
Ma zęby jak koń. |
